اگر هم اهل تاریخ هستید و هم قصد سفر به کیش داشته و در پی شناخت جاهای دیدنی کیش هستید، مطلب امروز از مجله مستر سفیر مناسب شماست.
خانه مردم شناسی بومیان کیش که به اختصار خانه بومیان کیش نیز خوانده می‌شود یکی از جاذبه‌های تاریخی پرطرفدار این جزیره، و بهترین گزینه‌ی روی میز برای آن دسته از گردشگران کنجکاو و علاقه‌مند به تاریخ و فرهنگ است.
اگر شناخت‌تان از تاریخچه، فرهنگ و آداب و رسوم مردمان محلی کیش به قدر شناخت آلیس از سرزمین عجایب است حتما بعد از رزرو هتل در کیش و جاگیر شدن در این جزیره، بازدید از خانه مردم شناسی بومیان کیش را در دستورکار سفر خود قرار داده و پیش از آن، معرفی‌نامه‌ی امروز مسترسفیر را که درباره همین بنای تاریخی‌ست تا انتها مطالعه کنید.
معرفی‌نامه خانه مردم شناسی بومیان کیش
خانه مردم شناسی بومیان کیش یکی از محبوب‌ترین جاهای دیدنی کیش در پاییز و همچنین از جمله جاذبه‌های فرهنگی تاریخی مهم این جزیره است که به بازدیدکنندگان امکان می‌دهد با سبک زندگی، سنت‌ها و فرهنگ اصیل مردم بومی جزیره کیش آشنا شوند. این خانه در محله‌ی قدیمی سفین قرار دارد؛ جایی که یکی از نخستین سکونتگاه‌های بومیان کیش به شمار می‌رود و هنوز هم حال‌وهوای گذشته در کوچه‌ها پس‌کوچه‌ها و خانه‌هایش دیده می‌شود.
اگر بخواهیم از تاریخچه این خانه برایتان بگوییم باید عقربه‌ی زمانی خود را به اندازه تقریبا دو قرن (200 سال) عقب بکشیم! در حقیقت این خانه‌ی به معنای واقعی و از نوع مثبت کلمه “عتیقه”، ارث آباء و اجدادیِ حاج عبدالله شاهین یکی از تجار معروف و صاحب بزرگترین لنج بادبانی جزیره کیش است. بعد از فوت این تاجر به‌نام، این خانه توسط سازمان گردشگری به یکی از جاذبه‌های تاریخی جزیره و محلی برای به تصویر کشیدن تاریخچه، فرهنگ و آداب و رسوم مردم بومی منطقه تبدیل شد. این خانه از زمان تاسیس به عنوان خانه مردم شناسی بومیان کیش تاکنون مورد استقبال گردشگران داخلی و خارجی زیادی قرار گرفته است.
ساختمان این خانه یک بنای قدیمی با مساحت حدود 1200 متر مربع است که دارای اتاق‌های متعدد (حدودا 15تا)، چندین انبار، یک حیاط مجلسی، حیاط خانوادگی، چاه آب و … بوده و معماری بومی آن متناسب با شرایط آب‌وهوایی جنوب ایران طراحی شده است. در بخش پایانی مقاله بخش‌های مختلف و جالب توجه این خانه به همراه تصاویر خانه مردم شناسی بومیان کیش را در اختیارتان قرار داده‌ایم.
در خانه مردم شناسی کیش می‌توانید وسایل سنتی زندگی روزمره بومیان جزیره، پوشاک محلی، ابزارهای صیادی، لوازم خانه‌داری و صنایع دستی مردم کیش در گذشته را از نزدیک ببینید؛ همچنین بخش‌هایی از خانه به معرفی مشاغل سنتی مانند صید مروارید و صنایع بومی همچون لنج‌سازی اختصاص یافته است. بازدید از خانه مردم شناسی کیش شبیه به سوارشدن در قطار زمان و سفر به دل گذشته است؛ جایی که خواهید دید مردم بومی کیش چگونه زندگی می‌کردند، چه سنت‌هایی داشتند و چه جایگاه مهمی در میان تاریخ و فرهنگ خلیج فارس و منطقه جنوب ایران دارند.
آدرس و مسیر دسترسی به خانه مردم شناسی کیش
خانه مردم شناسی بومیان کیش در محله‌ی قدیمی سفین قرار دارد. این محله در شمال غربی جزیره واقع شده و از قدیمی‌ترین مناطق مسکونی کیش به شمار می‌رود. سفین به خاطر کوچه‌های باریک، خانه‌های سنتی و معماری بومی‌اش، حال و هوای متفاوتی نسبت به دیگر بخش‌های مدرن جزیره داشته و علی رغم بسیاری از مناطق، موفق شده هنوز هم روح زندگی سنتی بومیان کیش را در خود حفظ کند. به واسطه قرارگیری در محله سفین، خانه مردم شناسی کیش تا بازار ماهی، بندرگاه صیادی و مسیر کشتی یونانی نیز فاصله اندکی دارد.
برای رسیدن به این خانه کافیست ابتدا به سمت محله سفین در شمال غربی جزیره بروید. این خانه در نزدیکی بازار ماهی قرار گرفته و به‌راحتی با کمک گرفتن از تابلوهای راهنما یا پرس‌وجو از اهالی محل و دقایقی پیاده‌روی به سمت کشتی یونانی می‌توانید در نهایت خودتان را به ورودی خانه مردم شناسی بومیان کیش برسانید.
اگر از طریق مستر سفیر و در قالب تورهای گردشگری کیش به جزیره سفر کرده و در یکی از هتل‌ها جزیره مانند هتل سارا کیش اقامت داشته باشید معمولا بازدید از خانه مردم شناسی بومیان به صورت گروهی و با ترانسفر رایگان صورت خواهد گرفت. اما اگر شخصا سفر کرده و صرفا محل اقامت خود هتل داریوش کیش یا هتل فلامینگو کیش را از مستر سفیر رزرو کرده‌اید، چنانچه خودروی شخصی یا اجاره‌ای استفاده می‌کنید نام خانه مردم شناسی کیش را در نقشه‌های مسیریاب آنلاین وارد کنید؛ در غیر اینصورت هتل‌های مذکور مجهز به سرویس ترانسفر رفت و برگشت داخل جزیره هستند، می‌توانید یکی از این سرویس‌ها را به خدمت گرفته و صرفا نام خانه مردم شناسی کیش را به راننده بگویید و بعد از آن با خیال راحت به صندلی تکیه زده و منتظر باشید تا راننده شما را دقیقا به مقصد مورد نظرتان برساند.
از آنجایی که بیشتر جاذبه‌های گردشگری کیش در شرق و مرکز جزیره واقع شده‌اند، بازدید از این خانه فرصتی استثنایی برای دیدن بخش متفاوتی از جزیره است که تا به حال ندیده‌اید! اگر می‌خواهید علاوه بر مراکز خرید و سواحل زیبا، با فرهنگ و زندگی اصیل بومیان کیش هم آشنا شوید، بازدید از این خانه در محله سفین را در برنامه سفر خود قرار دهید.
قیمت بلیط خانه بومیان کیش چقدر است؟
قیمت بلیط خانه بومیان کیش در سال 1404، 100 هزار تومان اعلام شده است.
برای تهیه بلیط خانه بومیان کیش و بازدید از آن می‌توانید همه روزه در یکی از دو نوبت صبح (10 صبح الی 13) یا عصر (15 الی 20) از طریق مسیر و آدرسی که پیش‌تر در اختیارتان گذاشتیم، به این موزه فرهنگی و تاریخی مراجعه کنید.
تلفن تماس: 07644432844
بخش‌های مختلف خانه مردم شناسی بومیان کیش
خانه مردم شناسی بومیان کیش فقط یک موزه نیست، بلکه تصویری زنده از سبک زندگی سنتی مردم جزیره است. این خانه از بخش‌های مختلفی تشکیل شده که هر کدام کاربرد و فلسفه خاصی در زندگی روزمره بومیان داشته‌اند. در ادامه همه‌ی قسمت‌ها را با جزئیات معرفی می‌کنیم:
- زریبه
زریبه در واقع همان باغچه خانه مردم شناسی‌ست که در حیاط این مجموعه قرار دارد. ساکنین خانه در قدیم از زریبه برای کاشت انواع سبزیجات و صیفی‌جات، درخت انجیر و نخل، هندوانه، خربزه و امثالهم استفاده می‌کردند.
- سیم
سیم یا همان تخت خواب تابستانی بستری‌ست که در فضای باز خانه قرار می‌گرفت. اعضای خانه می‌توانستند شب‌های تابستان از گرمای درون خانه به خنکای بستر سیم در فضای بیرونی خانه پناه ببرند. برعکس چیزی که از نام آن انتظار می‌رود، جنس سیم از چوب است.
- حوی حوش
حوی حوش عبارت محلی برای خطاب قراردادن حیاط مجلسی خانه است. این بخش بزرگترین فضای باز خانه است و باد به خوبی در آن جریان دارد. به همین سبب در فصول گرم سال محیطی مناسب با آب‌وهوایی دلپذیر را برای دورهمی‌های خانوادگی و میزبانی از مهمانان فراهم می‌کرده است. محیط حوی حوش نه صرفا برای شب‌نشینی‌های خودمانی بلکه به منظور برگزاری انواع مراسمات و جشن‌ها و جلسات نیز مورد استفاده قرار می‌گرفته است.
- حوی داخل
برخلاف حوی حوش، حوی داخل حیاط اندرونی و فضای شخصی‌تری در خانه است. این قسمت بیشتر برای استفاده‌ی زنان و کودکان بوده و بانوان در آن به انجام کارهای روزمره یا استراحت می‌پرداختند. حوی داخل برخلاف حوی حوش از چشم غریبه‌ها دور نگه داشته می‌شد تا به حریم خصوصی اعضای خانواده لطمه وارد نشود.
- مطبخ
مطبخ همان آشپزخانه خانه است. در این قسمت می‌توان وسایل آشپزی قدیمی مانند دیگ‌های مسی، هاون سنگی، ظروف سفالی و تنور نان را دید. از مطبخ نه صرفا برای طبخ غذا، بلکه برای نگهداری و ذخیره‌ی مواد غذایی نیز استفاده می‌شده است. در بازدید از مطبخ خانه مردم شناسی بومیان کیش می‌توانید به خوبی شاهد معماری منحصربه‌فرد این بخش از خانه باشید. در ساخت مطبخ خانه بومیان از مصالح مقاوم در برابر حرارت استفاده شده؛ همچنین چیدمان مناسب وسایل و بخش‌های مختلف مطبخ عاملی برای سهولت کار در آشپزخانه برای بانوان بوده است.
- بخش دریایی و صید مروارید
یکی از جذاب‌ترین قسمت‌های خانه، بخشی است که به مشاغل دریایی و صید مروارید بومیان اختصاص دارد. در اینجا وسایل غواصی سنتی، قایق‌های بادبانی، ابزار صید و نگهداری مروارید و حتی عکس‌هایی از غواصان قدیمی جزیره نگهداری و به نمایش گذاشته می‌شود.
صید مروارید در گذشته شغل اصلی بسیاری از مردمان کیش بوده و درآمد خانواده‌ها تا حد زیادی به این حرفه وابسته بود. این بخش یادآور سختی‌ها و شجاعت مردانی است که روزها و هفته‌ها در جستجوی مروارید به دل دریا می‌زدند. با مشاهده تصاویر خانه مردم شناسی بومیان کیش در این قسمت دید عمیق‌تر و بهتری نسبت به شیوه زندگی بومیان جزیره و فرهنگ آن‌ها کسب می‌کنید.
- چَندول
چندول انبار خرمای خانه است. از آنجایی که خرما یکی از مهم‌ترین محصولات غذایی و اقتصادی منطقه جنوب ایران است، در گذشته بومیان نیز نسبت به این اهمیت آگاه بوده و از این رو محلی اختصاصی برای نگهداری و ذخیره این محصول در خانه می‌ساختند. معماری و طراحی چَندول به گونه‌ایست که از خرما در برابر نفوذ رطوبت، حشرات و گرما محافظت می‌کند.
- بِخار
بِخار انبار مخصوص نگهداری ابزارآلات صید ماهی و قایق‌ها ماند تورهای ماهی‌گیری، پاروها، طناب‌ها، قلاب‌ها، بادبان، قطعات قایق و سایر موارد مرتبط با صید ماهی و دریانوردی‌ست.
- بِخارالهوش
بخارالهوش، انباری نگهداری از خوراک حیوانات اهلی خانه مانند گاو و گوسفند است. معمولا در ساخت خانه‌های قدیمی جزیره کم‌ترددترین بخش خانه را به احداث بخارالهوش اختصاص می‌دادند تا علوفه از تابش مستقیم نور خورشید دور مانده و همچنین حیوانات دسترسی آسانی به آن‌جا نداشته و نتوانند هر زمان عشق‌شان کشید و بیش از حد مجاز غذا بخورند.
- بیت القهوه و اتاق مهمان مردان
خانه مردم شناسی کیش دارای دو بخش بیت القهوه یا اتاق مهمان زنان و اتاق مهمان مردان است. در بیت القهوه بستری مناسب برای پذیرایی از مهمانان زن ایجاد شده است. انواع وسایل تزئینی مانند دست‌بافته‌ها، ظروف سنتی و فرش‌های محلی در این اتاق قراردارد. از آنجایی که پذیرایی از مهمانان با قهوه عربی یکی از نمادهای بسیار مهم در فرهنگ مهمان‌نوازی زنان کیش است، قهوه‌سرا در اتاق مهمان زنان قرار دارد. برعکس اتاق مهمان زنان که فضای دنج و گرم و صمیمی‌ست، اتاق مهمان مردان فضایی رسمی و محترمانه دارد که مخصوص پذیرایی از مهمانان مرد خانواده است. دیوارهای اتاق مردان ساده است؛ اما با تزئینات محلی و کاربردی از لختی درآمده. پنجره‌ها نیز طوری طراحی شده‌اند که گردش هوا و تهویه به خوبی انجام شده و اتاق هوای مطبوعی داشته باشد.
- اتاق تابستانه و اتاق زمستانه
مضیف یا اتاق تابستانه فضایی‌ست مخصوص روزهای گرم سال و طبیعتا اتاق زمستانه هم مخصوص سکونت در روزهای سرد سال است. علت این جداسازی در معماری خاص اتاق‌هاست. اتاق تابستانه دیوارهای نازک و پنجره‌های بزرگی دارد هوای خنک به راحتی در فضای اتاق جریان پیدا کند؛ در حالی‌که اتاق زمستانه با دیوارهای ضخیم و فضایی بسته طراحی شده و به وسایل گرمایشی سنتی نیز مجهز است.
- بیت العود
بیت العود یا اتاق خواب فضایی‌ست خصوصی برای استراحت اعضای خانواده. این اتاق فضای نسبت کوچک‌تری نسبت به سایر اتاق‌های خانه داشته و دارای تهویه و سایه‌اندازی طیبعی است.
- بیت الافروخ
جالب است بدانید که خانه مردم شناسی کیش به عنوان نمادی از خانه‌های قدیمی جزیره مکتب خانه هم دارد که در گویش محلی به آن بیت الافروخ می‌گویند. وجود بخشی مخصوص برای آموزش در خانه نشان از اهمیت مبحث تعلیم و تربیت و انتقال دانش در جامعه سنتی کیش است.
- الفرشه
الفرشه یا حجله اتاق مخصوص تازه‌عروسان است. از نظر طراحی و شکل ظاهری این اتاق دارای فرش‌های رنگی، تزئینات خاص و لوازم مربوط به مراسم عقد و زندگی مشترک زوجین است. این اتاق در واقع نمادی از پیوند خانوادگی و تداوم نسل در میان بومیان جزیره است.
