سیزده بدر چه روزی است؟ سیزده‌بدر یکی از قدیمی‌ترین و مشهورترین جشن‌های ایرانی است که در روز سیزدهم فروردین ماه برگزار می‌شود. ایرانیان آخرین روز سال را به نام چهارشنبه سوری و به عنوان آخرین روز تعطیلات نوروزی سیزده بدر را جشن میگیرند که فرصتی برای بزرگداشت طبیعت و گذراندن روزی شاد و پرانرژی در دل طبیعت است. با مستر سفیر همراه باشید تا به بررسی تاریخچه سیزده بدر ایران باستان، آداب و رسوم، و معانی فرهنگی سیزده‌به‌در می‌پردازیم و نقش این جشن را در حفظ و تقویت هویت ملی و فرهنگی ایرانیان بررسی کنیم.
برای رزرو هتل از سراسر کشور با شماره 09154051250 تماس حاصل نمایید.
تاریخچه سیزده به در
تاریخچه سیزده بدر چیست؟ ریشه‌های سیزده‌به‌در به رسم و رسومات ایرانیان باستان برمی‌گردد. در آن زمان، ایرانیان به عنوان بخشی از جشن‌های نوروز، سیزدهمین روز فروردین را با آیین‌ها و مراسم خاصی گرامی می‌داشتند. سیزده بدر کی است؟ این روز به نام «تیر روز» یا «تیشتر روز» نیز شناخته می‌شد که در تقویم زرتشتی به خدای باران و فراوانی اختصاص داشت. برخی محققان بر این باورند که آداب و رسوم سیزده بدر از مراسم‌های دینی و آیینی زرتشتیان برای درخواست باران و فراوانی در فصل بهار نشأت گرفته است.
به روایتی تاریخچه آیین سیزده بدر به روزی برای دوری از نحسی و بدشگونی عدد سیزده برمی‌گردد. این باور که عدد سیزده نحس است، از زمان‌های بسیار دور در فرهنگ‌های مختلف وجود داشته و در فرهنگ ایرانی نیز جایگاه ویژه‌ای دارد. به همین دلیل، مردم در روز سیزدهم فروردین ماه به دل طبیعت می‌رفتند تا از بدی‌ها و بلایا دور شوند و با گذراندن روزی شاد و پرانرژی در کنار خانواده و دوستان، از انرژی‌های مثبت طبیعت بهره‌مند شوند.
سیزده بدر در دوره‌های مختلف
بررسی تاریخچه سیزده بدر ایرانیان در سلسله‌های مختلف تاریخ ایران را برای شما ارائه می‌دهیم:
در دوره ساسانیان:
در این دوره نیز جشن سیزده بدر به‌عنوان یک مناسبت فرهنگی و مذهبی محسوب می‌شد. برگزاری آیین‌های سنتی همچون پرتاب سبزه به آب و صرف غذاهای خاص این روز همچنان رواج داشت. همچنین در کتب مختلف تاریخچه سیزده بدر ذکر شده است این جشن از کاخ دربار شروع شده و سه روز در کل کشور شادی برپا بوده. رسم زیبا سیزده بدر در شاهنامه نیز ذکر شده است.
در دوره اسلامی (دوره‌های مختلف):
در دوره‌های اولیه اسلامی، جشن سیزده بدر ادامه یافت، اما برخی از آداب‌ورسوم آن تحت‌تأثیر اندیشه‌های اسلامی قرار گرفت. در برخی از دوره‌ها نیز برگزاری این جشن محدود یا ممنوع شد. بااین‌حال، مردم همچنان به پاسداری از این سنت می‌پرداختند.
در دوره قاجار:
در این دوره، جشن سیزده بدر به‌عنوان یک سنت ملی و فرهنگی همچنان محبوبیت خود را حفظ کرد. برگزاری آن در طبیعت، خوردن غذاهای سنتی و برپایی آیین‌های سرگرم‌کننده و بازی‌های مختلف از جمله ویژگی‌های این جشن در این دوره بود. همچنین خانواده‌ها با بقچه‌های خوراکی و سماور در طبیعت سیزده خود را بدر می‌کردند.
معانی و نمادهای سیزده‌بدر
سیزده‌بدر در فرهنگ ایرانی دارای معانی و نمادهای متعددی است که هر یک به نحوی به ارزش‌ها و باورهای فرهنگی این ملت اشاره دارد. حقایقی درباره سیزده بدر عبارت‌اند از:
1.ارتباط با طبیعت
یکی از مهم‌ترین نمادها و آداب سیزده بدر، ارتباط نزدیک با طبیعت است. در این روز، مردم از خانه‌های خود بیرون می‌روند و به دل طبیعت می‌روند تا از زیبایی‌های طبیعی بهره‌مند شوند. این ارتباط با طبیعت به‌ویژه در دوره‌هایی که شهرنشینی و صنعتی‌شدن رو به افزایش است، اهمیت بسیاری دارد و به‌نوعی به بازگشت به ریشه‌های طبیعی و اصیل انسان‌ها اشاره دارد.
2. خوش‌یمنی و دفع بلا
در باورهای قدیمی ایرانیان، عدد سیزده به‌عنوان عددی نحس و بدشگون تلقی می‌شد؛ بنابراین، برگزاری جشن سیزده‌بدر و گذراندن این روز در طبیعت، به‌منظور دفع بلاها و بدشگونی‌ها انجام می‌شد. این آیین‌ها و رسوم، نوعی تلاش برای بهبود وضعیت فردی و اجتماعی از طریق نزدیکی به طبیعت و برقراری ارتباط با نیروهای مثبت و نیکو بود.
3. همبستگی اجتماعی
سیزده‌بدر فرصتی است برای تقویت همبستگی و ارتباطات اجتماعی. در این روز، خانواده‌ها و دوستان گرد هم می‌آیند و به‌صورت گروهی در طبیعت به گذراندن وقت می‌پردازند. این تجمعات و گردهمایی‌ها، فرصتی برای تقویت روابط خانوادگی و دوستانه و همچنین ایجاد حس همبستگی و وحدت در جامعه است.
آداب و رسوم سیزده‌بدر
آداب و رسوم سیزده بدر چیست؟ سیزده‌بدر دارای آداب و رسوم متنوعی است که هر یک از آن‌ها به نحوی به ارزش‌ها و باورهای فرهنگی ایرانیان اشاره دارد. در ادامه به بررسی برخی از مهم‌ترین آداب و رسوم سیزده بدر در ایران می‌پردازیم:
1. بیرون رفتن از خانه
سیزده بدر چیست؟ یکی از اصلی‌ترین آداب سیزده‌بدر، بیرون رفتن از خانه و گذراندن روز در دل طبیعت است. مردم در این روز به پارک‌ها، باغ‌ها، کوه‌ها و سایر مکان‌های طبیعی می‌روند تا از زیبایی‌های طبیعت لذت ببرند و روزی شاد و پرانرژی را سپری کنند. این عمل به‌نوعی نمادی از رهایی از انرژی‌های منفی و بدی‌های سال گذشته است.
2. گره زدن سبزه
گره‌زدن سبزه یکی دیگر از رسوم مهم سیزده‌بدر است. جوانان و دختران به‌ویژه به گره‌زدن سبزه‌های نوروزی می‌پردازند و آرزوهای خود را به زبان می‌آورند. این عمل نمادی از درخواست برای تحقق آرزوها و بهبود وضعیت زندگی است. برخی معتقدند که باز شدن گره سبزه‌ها توسط جریان آب، باعث برآورده‌شدن آرزوها می‌شود.
3. پخت و پز در طبیعت
در روز سیزده‌بدر، بسیاری از خانواده‌ها به پخت‌وپز در طبیعت می‌پردازند. این عمل علاوه بر ایجاد حس همبستگی و همکاری، فرصتی برای لذت‌بردن از غذاهای خوشمزه و سنتی در فضای باز و طبیعی است. غذاهایی مانند کباب، آش رشته و خوراک‌های سنتی دیگر از محبوب‌ترین غذاهایی هستند که در این روز تهیه و مصرف می‌شوند.
4. پرتاب سبزه به آب
پس از گره‌زدن سبزه‌ها، مردم به آب‌های روان یا چشمه‌ها می‌روند و سبزه‌ها را در آب می‌اندازند. این عمل به معنای رها کردن ناخوشی‌ها و مشکلات سال گذشته و آغاز یک دوره جدید و پربار در زندگی است. برخی معتقدند که این عمل به باروری و فراوانی در سال جدید کمک می‌کند.
5. بازی‌ها و سرگرمی‌ها
سیزده‌بدر فرصتی برای بازی‌ها و سرگرمی‌های گروهی است. مردم به بازی‌های سنتی مانند الک‌دولک، هفت‌سنگ، کشتی محلی و سایر بازی‌های محلی می‌پردازند. این بازی‌ها علاوه بر ایجاد لحظات شاد و سرگرم‌کننده، به حفظ و ترویج فرهنگ و آیین‌های بومی نیز کمک می‌کنند.
6. دور کردن نحسی
برخی از رسوم سیزده‌بدر باهدف دور کردن نحسی و بدشگونی عدد سیزده انجام می‌شود. به همین دلیل، مردم در این روز به تفریح و خوشگذرانی می‌پردازند و سعی می‌کنند تا جایی که ممکن است از هر گونه اتفاق ناخوشایند دوری کنند. این باور که گذراندن روز سیزده‌بدر در طبیعت باعث دفع نحسی و بدی‌ها می‌شود، از مهم‌ترین دلایل برگزاری این جشن است.
7. نیایش و دعا
در سیزده‌بدر، برخی افراد به نیایش و دعا می‌پردازند و از خداوند طلب سلامتی، خوشبختی و فراوانی می‌کنند. این عمل به‌نوعی نمادی از ارتباط معنوی با خالق و درخواست برای برآورده شدن آرزوها و نیازها است.
غذاهای سنتی که در جشن سیزده‌بدر
غذاهای سنتی که در جشن سیزده بدر در ایران باستان مصرف می‌شدند عبارت‌اند از:
1. سبزی پلو: یکی از غذاهای اصلی در این جشن، سبزی پلو بود. پلو با سبزیجات تازه همچون ریحان، جعفری، گشنیز و کاهو تهیه می‌شد.
2. ماست و کلم پیچ: ماست و کلم پیچ نیز از دیگر غذاهای متداول در سیزده بدر بود. این ترکیب به عنوان غذایی مقوی و سبک در نظر گرفته می‌شد.
3. شیرینی‌های سنتی: در کنار غذاهای اصلی، شیرینی‌های سنتی ایرانی مانند زولبیا و بامیه نیز در این جشن سرو می‌شد.
4. آش: پختن آش رشته و خوردن آن در دل طبیعت یک رسم رایج در بین اغلب ایرانیان است. بسیاری از مردم برای پختن آش، از گیاهان خوراکی دشت و صحرا استفاده می‌کنند. آن‌ها با برپاکردن آتش و پختن آش، تلاش می‌کنند تا این روز را بیشتر و بهتر جشن بگیرند.
5. خشکبار و میوه: میوه‌های تازه و خشکبار مانند پسته، بادام و انگور نیز جزء پذیرایی‌های رایج در این روز بودند.
6. نوشیدنی‌ها: در کنار غذاها، نوشیدنی‌هایی همچون چای، شربت‌های میوه‌ای و دوغ نیز در این جشن سرو می‌شد.
در مجموع، غذاها و پذیرایی‌های سیزده‌بدر بازتابی از فرهنگ غذایی و سبک زندگی ایرانیان باستان بود و حس تازگی و رویش طبیعت را در این جشن متجلی می‌ساخت.
جمع‌بندی
سیزده‌بدر یکی از قدیمی‌ترین و مشهورترین جشن‌های ایرانی است که با آیین‌ها و رسوم خاص خود، نقش مهمی در حفظ و تقویت هویت ملی و فرهنگی ایرانیان ایفا می‌کند. این جشن با ایجاد فرصت‌هایی برای ارتباط با طبیعت، تقویت روابط اجتماعی و حفظ آداب و رسوم سنتی، به‌نوعی به بازسازی و تقویت هویت ملی و فرهنگی کمک می‌کند. با برگزاری جشن سیزده‌بدر، مردم نه‌تنها به استقبال فصل بهار و طبیعت زیبا می‌روند، بلکه با انجام این آیین‌ها و رسوم، ارادت و احترام خود را به ارزش‌ها و باورهای فرهنگی و ملی نشان می‌دهند.
باتوجه‌به اهمیت و نقش سیزده‌بدر در فرهنگ و هویت ملی ایرانیان، حفظ و ترویج این جشن و آیین‌های مربوط به آن اهمیت بسیاری دارد. این جشن نه‌تنها فرصتی برای گذراندن روزی شاد و پرانرژی در دل طبیعت است، بلکه به‌نوعی به بازسازی و تقویت هویت ملی و فرهنگی ایرانیان کمک می‌کند. باتوجه‌به تغییرات اجتماعی و فرهنگی در جوامع مختلف، حفظ و ترویج آداب و رسوم سنتی مانند سیزده‌بدر، به‌عنوان میراث‌فرهنگی و ملی، اهمیت بسیاری دارد و باید به‌عنوان بخشی از هویت ملی ایرانیان مورد توجه و حمایت قرار گیرد.
